Danh mục sản phẩm
Thứ sáu, 28/12/2012 - 08:14
Nhà văn Kim Lân mê Quan họ
Vốn quê vùng Kinh Bắc văn hiến, nhà văn Kim Lân là người rất mê quan họ. Không hiểu chất quan họ đã “ngấm” vào ông tự khi nào mà bất cứ canh hát quan họ nào ông được mời hoặc chủ động đề xuất ông đều rất sốt sắng.
Hội Nhà văn Việt Nam có cuộc hội thảo hoặc các nhà văn nước ngoài đến thăm muốn thưởng thức sinh hoạt văn hóa quan họ ông sẵn lòng “phone” cho Đoàn quan họ Bắc Ninh ra Hà Nội phục vụ ngay không một chút nề hà.
Nhà văn Kim Lân thuộc khá nhiều các làn điệu quan họ, tôi đã được nghe ông hát cùng một “liền chị”. Giọng ông khan đục nhưng ấm áp như vọng về từ một thuở nào đó xa xăm:
Nay nhớ thương tôi phải đi tìm
Mai người nhớ người lại sang chơi
(Buôn bấc buôn dầu)
Ông có thể giải thích cho các bạn bè văn nghệ xa gần khi có dịp tiếp xúc với những lề lối quan họ, cách ăn mặc, ứng xử giao tiếp của người quan họ cặn kẽ, tỉ mỉ như một người sành quan họ. Có lúc nhân cuộc vui, ông còn nói với tôi: - “Kim có thơ viết về ông Nguyên Hồng rồi nhưng phải có thơ viết về quan họ nữa đấy. Đất quê mình sản sinh ra loại hình dân ca quan họ “độc nhất vô nhị”, “dây vào” cũng thỏa một đời”.
Có dịp nào sang Bắc Ninh chơi, nhà văn Kim Lân đều đến thăm Lệ Ngải, Thúy Cải, Thúy Hường, Khánh Hạ - những “liền chị” ông nhận làm con nuôi. Và tất nhiên không thể thiếu một canh hát quan họ với lối hát giao duyên cất lên hồn vía của dân ca đồng bằng Bắc Bộ.
Khi chuyển về Hà Nội, thỉnh thoảng tôi có đến thăm nhà văn Kim Lân ở ngõ Hạ Hồi. Nhà ông nép vào một ngõ nhỏ trong cái “bành trướng” của nhà cao ốc xô bồ và nhộn nhạo. Khuôn viên ông ở dù chật mấy cũng đủ bồn hoa, chậu cảnh, bể cá cảnh làm sáng lên cái ánh nắng yếu ớt cuối ngày. Chậm rãi sau một hơi thuốc lào thật đã, ông kể tôi nghe những ngày ở ấp Sậu (Bắc Giang) với các nhà văn tài danh một thuở: Ngô Tất Tố, Nguyên Hồng, Nguyễn Đình Thi, Anh Thơ với biết bao ân nghĩa. Ông bảo những năm tháng ấy thấm vào trang viết như có thần nhập, không phải muốn mà có được đâu. Ông tâm sự: Bạn bè khuất núi cả, nghĩ cũng buồn. Mà không khí chung quanh cứ ào ào thế, nó không hợp với tạng của mình. Thích nghĩ ngợi, ngại nơi ồn ã. Cũng là bệnh già đấy thôi.
Bây giờ ông đã thanh thản về nơi vĩnh hằng. Không hiểu nhà văn Kim Lân đã thanh thản chưa khi nợ trần gian. Đối với người cầm bút cũng khó nguôi ngoai lắm. Tôi lại nhớ đến khuôn mặt nửa mờ nửa tỏ trong chiều muộn của ông. Không hiểu những nhân vật ông Cản Ngũ, Nhược Nhự… mà ông dựng lên đã từng thấm đẫm tính cách người xứ Bắc in dấu trong lòng bao thế hệ bạn đọc có phần nào an ủi ông trong nghiệp văn của mình. Riêng tôi nghiệm rằng trong đời nhà văn Kim Lân cũng từng đã có lúc tận hưởng cái giờ phút yên bình nhất khi hóa thân vào nhân vật do mình tạo ra: “Từ phút ấy, ông mới thấy mình thật sống, mình thật là mình, yên ổn thoải mái. Một nỗi vui phấn chấn tràn vào đầy ngập trong người. Cứ thế ông đứng lặng trong bóng chiều, chìm đắm trong những tiếng xao động từ mặt đất bay lên quấn quít, bao quanh lấy ông, tận hưởng cái giờ phút yên bình nhất của một ngày gác máy bay căng thẳng trên ngọn núi Côi Kê này” (Bố con ông gác máy bay trên núi Côi Kê).
Nhà văn Kim Lân thuộc khá nhiều các làn điệu quan họ, tôi đã được nghe ông hát cùng một “liền chị”. Giọng ông khan đục nhưng ấm áp như vọng về từ một thuở nào đó xa xăm:
Nay nhớ thương tôi phải đi tìm
Mai người nhớ người lại sang chơi
(Buôn bấc buôn dầu)
Ông có thể giải thích cho các bạn bè văn nghệ xa gần khi có dịp tiếp xúc với những lề lối quan họ, cách ăn mặc, ứng xử giao tiếp của người quan họ cặn kẽ, tỉ mỉ như một người sành quan họ. Có lúc nhân cuộc vui, ông còn nói với tôi: - “Kim có thơ viết về ông Nguyên Hồng rồi nhưng phải có thơ viết về quan họ nữa đấy. Đất quê mình sản sinh ra loại hình dân ca quan họ “độc nhất vô nhị”, “dây vào” cũng thỏa một đời”.
Có dịp nào sang Bắc Ninh chơi, nhà văn Kim Lân đều đến thăm Lệ Ngải, Thúy Cải, Thúy Hường, Khánh Hạ - những “liền chị” ông nhận làm con nuôi. Và tất nhiên không thể thiếu một canh hát quan họ với lối hát giao duyên cất lên hồn vía của dân ca đồng bằng Bắc Bộ.
Khi chuyển về Hà Nội, thỉnh thoảng tôi có đến thăm nhà văn Kim Lân ở ngõ Hạ Hồi. Nhà ông nép vào một ngõ nhỏ trong cái “bành trướng” của nhà cao ốc xô bồ và nhộn nhạo. Khuôn viên ông ở dù chật mấy cũng đủ bồn hoa, chậu cảnh, bể cá cảnh làm sáng lên cái ánh nắng yếu ớt cuối ngày. Chậm rãi sau một hơi thuốc lào thật đã, ông kể tôi nghe những ngày ở ấp Sậu (Bắc Giang) với các nhà văn tài danh một thuở: Ngô Tất Tố, Nguyên Hồng, Nguyễn Đình Thi, Anh Thơ với biết bao ân nghĩa. Ông bảo những năm tháng ấy thấm vào trang viết như có thần nhập, không phải muốn mà có được đâu. Ông tâm sự: Bạn bè khuất núi cả, nghĩ cũng buồn. Mà không khí chung quanh cứ ào ào thế, nó không hợp với tạng của mình. Thích nghĩ ngợi, ngại nơi ồn ã. Cũng là bệnh già đấy thôi.
Bây giờ ông đã thanh thản về nơi vĩnh hằng. Không hiểu nhà văn Kim Lân đã thanh thản chưa khi nợ trần gian. Đối với người cầm bút cũng khó nguôi ngoai lắm. Tôi lại nhớ đến khuôn mặt nửa mờ nửa tỏ trong chiều muộn của ông. Không hiểu những nhân vật ông Cản Ngũ, Nhược Nhự… mà ông dựng lên đã từng thấm đẫm tính cách người xứ Bắc in dấu trong lòng bao thế hệ bạn đọc có phần nào an ủi ông trong nghiệp văn của mình. Riêng tôi nghiệm rằng trong đời nhà văn Kim Lân cũng từng đã có lúc tận hưởng cái giờ phút yên bình nhất khi hóa thân vào nhân vật do mình tạo ra: “Từ phút ấy, ông mới thấy mình thật sống, mình thật là mình, yên ổn thoải mái. Một nỗi vui phấn chấn tràn vào đầy ngập trong người. Cứ thế ông đứng lặng trong bóng chiều, chìm đắm trong những tiếng xao động từ mặt đất bay lên quấn quít, bao quanh lấy ông, tận hưởng cái giờ phút yên bình nhất của một ngày gác máy bay căng thẳng trên ngọn núi Côi Kê này” (Bố con ông gác máy bay trên núi Côi Kê).
Nguyễn Thanh Kim
Đặt làm trang chủ
