Danh mục sản phẩm
Thứ bẩy, 30/03/2013 - 10:42
Án hành chính - Những kết quả bước đầu
Hơn 1 năm kể từ ngày Luật Tố tụng hành chính có hiệu lực (1-7-2011), công tác xét xử án hành chính cả nước nói chung và của tỉnh nói riêng đã có những chuyển biến đáng kể.
Đã có người dân thắng kiện:
Tháng 9-2012, ông Vũ Đình Sỹ ở Ngọc Trì, Bình Định, Lương Tài được TAND huyện Lương Tài tuyên thắng kiện trong vụ việc ông kiện yêu cầu hủy bỏ Quyết định của Chủ tịch UBND huyện đối với việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa gia đình ông và hàng xóm là bà Vũ Thị Thấn. Ông Sỹ là người dân đầu tiên trong cả tỉnh giành phần thắng trong phiên tòa hành chính.
Thửa đất tranh chấp có số 359 tờ bản đồ số 10 thôn Ngọc Trì, Bình Định, Lương Tài (ông Sỹ đang sử dụng). Cả ông Sỹ và bà Thấn đều không xuất trình được giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1, 2 và 5 Điều 50 Luật Đất đai. Ngày 29-9-2009, Chủ tịch UBND huyện Lương Tài ra Quyết định số 1087 về việc giải quyết đơn của bà Thấn, theo đó cho phép bà Thấn sử dụng một phần diện tích đất ông Sỹ đang sử dụng. Sau đó, Chủ tịch UBND huyện ra tiếp Quyết định số 63 ngày 12-1-2011 bổ sung quyết định 1087 về việc xác định mốc chỉ giới phần đất giao cho bà Thấn.
Không đồng ý với giải quyết của UBND huyện, ông Sỹ đã khiếu nại lên UBND tỉnh nhưng tỉnh vẫn thống nhất giữ nguyên quan điểm giải quyết như của huyện. Vì vậy, ông Sỹ đã khởi kiện 2 Quyết định 1087 và 63 của Chủ tịch UBND huyện Lương Tài ra Tòa án để giải quyết theo thủ tục tố tụng hành chính. HĐXX xét thấy có đủ căn cứ chứng minh việc ra 2 quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch UBND huyện Lương Tài là vi phạm về thẩm quyền giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật Đất đai cũng như còn thiếu sót về nội dung, vì vậy đã tuyên hủy 2 Quyết định trên.
Theo thống kê của ngành TAND tỉnh, đến nay, ông Sỹ là người dân đầu tiên và cũng là người duy nhất thắng kiện tại vụ án hành chính. Mặc dù theo lý thuyết chiến thắng của ông Sỹ mới chỉ là bước đầu vì đến nay tuy bên bị kiện (Chủ tịch UBND huyện Lương Tài) không kháng cáo nhưng người có quyền lợi liên quan là bà Thấn đã có đơn kháng cáo. Phần thắng có chắc chắn thuộc về ông Sỹ hay không còn phải chờ vào phiên tòa phúc thẩm sắp tới.
Tuy nhiên, theo thống kê của TAND tỉnh, thực tế xét xử cho thấy số vụ án mà người dân có cơ hội thắng nhiều hơn rất nhiều. Trong quá trình thụ lý các vụ việc hành chính, thẩm phán thường chú trọng phân tích đúng, sai để thuyết phục đương sự hòa giải. Vì vậy, đã có không ít trường hợp bên bị kiện đã tự nguyện rút quyết định hành chính và khắc phục hậu quả. Trong trường hợp này, tuy không thể hiện bằng bản án cụ thể nhưng mục đích của người dân đã đạt được khi phát đơn khởi kiện.
Cẩn trọng hơn trong thực thi công vụ - bài học rút ra sau những cuộc “hầu tòa”.
Điều thường thấy trong các vụ án hành chính là đối tượng bị khởi kiện là những người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan hành chính nhà nước. Đa số vụ việc hành chính liên quan đến lĩnh vực đất đai nên bên bị khởi kiện chủ yếu liên quan đến người đứng đầu UBND các cấp. Trong tất cả các phiên tòa đã diễn ra người bị kiện là Chủ tịch UBND đều ủy quyền cho cán bộ Văn phòng UBND, Thanh tra hoặc Tư pháp dự phiên tòa.
Ông Nguyễn Viết Lâm, Phó Trưởng phòng Tư pháp huyện Gia Bình là một trong hai người được Chủ tịch UBND huyện ủy quyền tham gia phiên tòa hành chính với tư cách bên bị kiện trong vụ việc ông Hoàng Đình Thái ở Phú Hòa, Lương Tài kiện yêu cầu bác bỏ hai quyết định hành chính của Chủ tịch UBND huyện Gia Bình đối với ông Thái. Kết thúc phiên tòa sơ thẩm kéo dài 6 ngày tại TAND huyện Gia Bình, phần thắng thuộc về UBND huyện Gia Bình. Tại phiên tòa phúc thẩm do TAND tỉnh tổ chức, phần thắng tiếp tục thuộc UBND huyện. Trao đổi với chúng tôi sau phiên tòa, ông Lâm không giấu được vẻ mệt nhọc: Chuẩn bị cho 2 phiên tòa chúng tôi phải dành rất nhiều thời gian xem xét hồ sơ, nghiên cứu lại văn bản, rất mất thời gian và sức lực. Sau việc này, trong công tác tham mưu, giúp việc cho UBND, chúng tôi thấy càng cần phải thận trọng hơn nữa việc kiểm soát, thẩm định tính hợp pháp, khả thi của quyết định hành chính trước khi ban hành.
Góp phần giảm thiểu đáng kể các khiếu nại:
Theo thống kê của TAND tỉnh, từ khi Luật Tố tụng hành chính có hiệu lực đến hết năm 2012, toàn ngành TAND tỉnh thụ lý 41 vụ việc hành chính, tăng 10 vụ so cùng kỳ 2011. Luật sư Nguyễn Trí Dưỡng, Giám đốc Công ty Luật NHH Dân trí, người trực tiếp bảo vệ quyền lợi cho ông Vũ Đình Sỹ trong vụ án trên cho biết: Ngày càng có nhiều người dân lựa chọn con đường khởi kiện hành chính thay vì giải quyết theo trình tự khiếu nại. Trong những trường hợp đó, các luật sư sẽ đóng góp tiếng nói đáng kể trong bảo vệ quyền lợi của người dân. Trong trường hợp biết chắc chắn nội dung vụ kiện không đúng hoặc không đủ điều kiện thắng thì chúng tôi sẽ tư vấn cho họ dừng khiếu nại để góp phần giảm tải đáng kể đơn thư khiếu nại không đáng có.
Tháng 9-2012, ông Vũ Đình Sỹ ở Ngọc Trì, Bình Định, Lương Tài được TAND huyện Lương Tài tuyên thắng kiện trong vụ việc ông kiện yêu cầu hủy bỏ Quyết định của Chủ tịch UBND huyện đối với việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa gia đình ông và hàng xóm là bà Vũ Thị Thấn. Ông Sỹ là người dân đầu tiên trong cả tỉnh giành phần thắng trong phiên tòa hành chính.
Thửa đất tranh chấp có số 359 tờ bản đồ số 10 thôn Ngọc Trì, Bình Định, Lương Tài (ông Sỹ đang sử dụng). Cả ông Sỹ và bà Thấn đều không xuất trình được giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1, 2 và 5 Điều 50 Luật Đất đai. Ngày 29-9-2009, Chủ tịch UBND huyện Lương Tài ra Quyết định số 1087 về việc giải quyết đơn của bà Thấn, theo đó cho phép bà Thấn sử dụng một phần diện tích đất ông Sỹ đang sử dụng. Sau đó, Chủ tịch UBND huyện ra tiếp Quyết định số 63 ngày 12-1-2011 bổ sung quyết định 1087 về việc xác định mốc chỉ giới phần đất giao cho bà Thấn.
Không đồng ý với giải quyết của UBND huyện, ông Sỹ đã khiếu nại lên UBND tỉnh nhưng tỉnh vẫn thống nhất giữ nguyên quan điểm giải quyết như của huyện. Vì vậy, ông Sỹ đã khởi kiện 2 Quyết định 1087 và 63 của Chủ tịch UBND huyện Lương Tài ra Tòa án để giải quyết theo thủ tục tố tụng hành chính. HĐXX xét thấy có đủ căn cứ chứng minh việc ra 2 quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch UBND huyện Lương Tài là vi phạm về thẩm quyền giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật Đất đai cũng như còn thiếu sót về nội dung, vì vậy đã tuyên hủy 2 Quyết định trên.
Theo thống kê của ngành TAND tỉnh, đến nay, ông Sỹ là người dân đầu tiên và cũng là người duy nhất thắng kiện tại vụ án hành chính. Mặc dù theo lý thuyết chiến thắng của ông Sỹ mới chỉ là bước đầu vì đến nay tuy bên bị kiện (Chủ tịch UBND huyện Lương Tài) không kháng cáo nhưng người có quyền lợi liên quan là bà Thấn đã có đơn kháng cáo. Phần thắng có chắc chắn thuộc về ông Sỹ hay không còn phải chờ vào phiên tòa phúc thẩm sắp tới.
Tuy nhiên, theo thống kê của TAND tỉnh, thực tế xét xử cho thấy số vụ án mà người dân có cơ hội thắng nhiều hơn rất nhiều. Trong quá trình thụ lý các vụ việc hành chính, thẩm phán thường chú trọng phân tích đúng, sai để thuyết phục đương sự hòa giải. Vì vậy, đã có không ít trường hợp bên bị kiện đã tự nguyện rút quyết định hành chính và khắc phục hậu quả. Trong trường hợp này, tuy không thể hiện bằng bản án cụ thể nhưng mục đích của người dân đã đạt được khi phát đơn khởi kiện.
Cẩn trọng hơn trong thực thi công vụ - bài học rút ra sau những cuộc “hầu tòa”.
Điều thường thấy trong các vụ án hành chính là đối tượng bị khởi kiện là những người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan hành chính nhà nước. Đa số vụ việc hành chính liên quan đến lĩnh vực đất đai nên bên bị khởi kiện chủ yếu liên quan đến người đứng đầu UBND các cấp. Trong tất cả các phiên tòa đã diễn ra người bị kiện là Chủ tịch UBND đều ủy quyền cho cán bộ Văn phòng UBND, Thanh tra hoặc Tư pháp dự phiên tòa.
Ông Nguyễn Viết Lâm, Phó Trưởng phòng Tư pháp huyện Gia Bình là một trong hai người được Chủ tịch UBND huyện ủy quyền tham gia phiên tòa hành chính với tư cách bên bị kiện trong vụ việc ông Hoàng Đình Thái ở Phú Hòa, Lương Tài kiện yêu cầu bác bỏ hai quyết định hành chính của Chủ tịch UBND huyện Gia Bình đối với ông Thái. Kết thúc phiên tòa sơ thẩm kéo dài 6 ngày tại TAND huyện Gia Bình, phần thắng thuộc về UBND huyện Gia Bình. Tại phiên tòa phúc thẩm do TAND tỉnh tổ chức, phần thắng tiếp tục thuộc UBND huyện. Trao đổi với chúng tôi sau phiên tòa, ông Lâm không giấu được vẻ mệt nhọc: Chuẩn bị cho 2 phiên tòa chúng tôi phải dành rất nhiều thời gian xem xét hồ sơ, nghiên cứu lại văn bản, rất mất thời gian và sức lực. Sau việc này, trong công tác tham mưu, giúp việc cho UBND, chúng tôi thấy càng cần phải thận trọng hơn nữa việc kiểm soát, thẩm định tính hợp pháp, khả thi của quyết định hành chính trước khi ban hành.
Góp phần giảm thiểu đáng kể các khiếu nại:
Theo thống kê của TAND tỉnh, từ khi Luật Tố tụng hành chính có hiệu lực đến hết năm 2012, toàn ngành TAND tỉnh thụ lý 41 vụ việc hành chính, tăng 10 vụ so cùng kỳ 2011. Luật sư Nguyễn Trí Dưỡng, Giám đốc Công ty Luật NHH Dân trí, người trực tiếp bảo vệ quyền lợi cho ông Vũ Đình Sỹ trong vụ án trên cho biết: Ngày càng có nhiều người dân lựa chọn con đường khởi kiện hành chính thay vì giải quyết theo trình tự khiếu nại. Trong những trường hợp đó, các luật sư sẽ đóng góp tiếng nói đáng kể trong bảo vệ quyền lợi của người dân. Trong trường hợp biết chắc chắn nội dung vụ kiện không đúng hoặc không đủ điều kiện thắng thì chúng tôi sẽ tư vấn cho họ dừng khiếu nại để góp phần giảm tải đáng kể đơn thư khiếu nại không đáng có.
Vân Giang
Đặt làm trang chủ
