Danh mục sản phẩm
Thứ sáu, 05/04/2013 - 10:16
Suy nghĩ về sử học Bắc Ninh
Đất Bắc Ninh mặc dù đã được nhiều lần thay đổi địa danh và địa giới hành chính, nhưng vẫn là khu vực trung tâm của xứ Kinh Bắc xưa; con người Bắc Ninh là chủ nhân tạo dựng nên nét riêng của vùng văn hóa Kinh Bắc.
Trải qua hàng ngàn năm đấu tranh với thiên tai, địch họa, người dân Bắc Ninh, cùng với nhân dân cả nước đã viết nên những trang sử hào hùng về truyền thống dựng nước và giữ nước. Theo truyền thuyết, hiện nay, trên nhiều làng quê của Bắc Ninh còn in đậm dấu chân ngựa Gióng trên đường đánh đuổi giặc Ân; rất nhiều thế hệ học trò còn nhớ đến công trạng của tướng quân Cao Lỗ-người có công chế ra nỏ thần chống lại giặc phương Bắc bảo vệ nhà nước Âu Lạc.
Cả nước tự hào với cuộc kháng chiến chống Tống hào hùng của dân tộc ở thế kỷ XI mà nhiều địa danh trên dải sông Cầu cho đến ngày nay dường như vẫn còn âm vang bài thơ thần “Nam quốc sơn hà” và tiếng trống trận vang lừng, tiếng hò reo đuổi giặc dậy đất của ba quân tướng sĩ trên ngã ba Xà, bến đò Ngọt,… Những địa danh bãi Nguyệt Bàn, bến Bình Than gắn liền với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên- Mông hào hùng, thành Thị Cầu với cuộc khởi nghĩa chống Minh vĩ đại,…
Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kỳ và gian khổ của dân tộc, tên tuổi những người con trung dũng của đất Bắc Ninh như Nguyễn Cao, Hoàng Văn Hòe, Ngô Gia Tự, Nguyễn Văn Cừ, Hoàng Quốc Việt,… mãi mãi là niềm tự hào chính đáng, là tấm gương sáng ngời cho tinh thần yêu nước và cách mạng để hậu thế muôn đời noi theo.
Từ những chất liệu lịch sử ấy, trong nhiều năm qua, cán bộ chuyên môn hoạt động ở các chuyên ngành sử học trong tỉnh đã sưu tầm, dịch thuật, biên soạn, nghiên cứu nhiều công trình sử học có giá trị. Các cán bộ thuộc chuyên ngành Bảo tồn Bảo tàng đã phối hợp với Viện Khảo cổ học đào thám sát và đào khai quật tại khu vực chùa Phật Tích và chùa Dạm; cán bộ thuộc chuyên ngành Lịch sử Đảng và lịch sử ngành đã biên soạn và tham gia biên soạn bộ Địa chí tỉnh Bắc Ninh, Lịch sử Đảng bộ tỉnh, lịch sử các huyện, các xã và biên soạn biên niên sự kiện lịch sử một số ngành (Công an, Giáo dục,…); các thầy giáo cô giáo dạy môn lịch sử các cấp góp phần bồi dưỡng tinh thần yêu nước cho các thế hệ học sinh qua các tiết dạy môn lịch sử và các buổi ngoại khóa, dã ngoại, nói chuyện chuyên đề về lịch sử cho các thế hệ học sinh và khách tham quan; cán bộ trong các Ban Quản lý di tích, bằng tình yêu quê hương đất nước và bằng nhiệt tâm của mình đã góp phần gieo vào lòng khách tham quan sự cảm phục và trân trọng con người và mảnh đất mang nhiều dấu ấn lịch sử và cách mạng của chúng ta.
Những hoạt động trên đây đã có tác dụng tốt để thực hiện lời dạy của Bác Hồ: “Dân ta phải biết sử ta”. Tuy nhiên, những hoạt động trên đây chưa phản ánh hết tiềm năng chuyên môn của những người làm sử học ở Bắc Ninh và chưa phản ánh được đầy đủ sức mạnh tổng hợp của một tổ chức có tính chất chuyên môn.
Để qui tụ được lực lượng cán bộ sử học hoạt động trên các lĩnh vực lịch sử chuyên ngành, để góp phần giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng nhằm góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, việc qui tụ các cán bộ sử học vào một tổ chức chính trị-xã hội-nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh là một điều cần thiết.
ở phạm vi Trung ương có các viện nghiên cứu lịch sử chuyên ngành (Viện Khảo cổ học, Viện Sử học, Viện Bảo tàng, Viện Lịch sử Đảng, Viện Lịch sử quân sự,…) thì ở Bắc Ninh hiện chưa có các cơ quan học thuật đó, vì vậy, Hội Sử học Bắc Ninh cần đảm nhiệm nhiệm vụ chuyên môn như là các “Viện nghiên cứu” chuyên ngành trong phạm vi tỉnh; hai là, hiện nay, có hiện tượng học sinh phổ thông không hào hứng học môn lịch sử, sự hiểu biết về lịch sử dân tộc, lịch sử địa phương của các em còn nhiều hạn chế, vì vậy việc giảng dạy và phổ biến kiến thức sử học đối với người dân, đặc biệt là với thế hệ trẻ, là vấn đề cần được đặt ra.
Với quan niệm như trên, chúng tôi cho rằng, nhằm tạo điều kiện hoạt động chuyên môn thực sự có hiệu quả, Hội Sử học Bắc Ninh cần đi sâu hoạt động trên các lĩnh vực sau:
- Phối hợp với các cơ quan chuyên môn, các tổ chức xã hội phổ biến, tuyên truyền, giáo dục lịch sử cho các tầng lớp nhân dân dưới nhiều hình thức khác nhau: mở chuyên mục trên các phương tiện thông tin đại chúng, nói chuyện chuyên đề nhân ngày kỷ niệm hay nhân sự kiện chính trị-xã hội lớn, tổ chức thi tìm hiểu về những sự kiện lịch sử hay nhân vật lịch sử tiêu biểu, giới thiệu di tích lịch sử,…
- Phối hợp với các cơ quan chuyên môn, các đoàn thể, các ngành, các địa phương, các cơ sở tiếp tục biên soạn các bộ địa chí tỉnh, huyện; lịch sử, lịch sử Đảng bộ tỉnh, huyện, xã, lịch sử các tổ chức chính trị-xã hội, lịch sử các ngành;
- Phối hợp với các viện nghiên cứu và cơ quan chuyên môn của ngành Văn hóa tỉnh, tổ chức đào thám sát, đào khai quật một số di chỉ khảo cổ học tiêu biểu;
- Phối hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức trưng bày, triển lãm tư liệu, hiện vật về những nhân vật lịch sử, những sự kiện lịch sử, những giai đoạn lịch sử nhân kỷ niệm về những nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử, giai đoạn lịch sử đó;
- Phối hợp với các ngành, các tổ chức chính trị-xã hội, các địa phương bồi dưỡng kiến thức và nghiệp vụ về lịch sử chuyên ngành cho cán bộ cơ sở và những ai quan tâm đến sử học.
Nhân dịp Hội Khoa học lịch sử được UBND tỉnh cho phép thành lập, chúng tôi có một số suy nghĩ chân thành mong được cùng chia sẻ.
Cả nước tự hào với cuộc kháng chiến chống Tống hào hùng của dân tộc ở thế kỷ XI mà nhiều địa danh trên dải sông Cầu cho đến ngày nay dường như vẫn còn âm vang bài thơ thần “Nam quốc sơn hà” và tiếng trống trận vang lừng, tiếng hò reo đuổi giặc dậy đất của ba quân tướng sĩ trên ngã ba Xà, bến đò Ngọt,… Những địa danh bãi Nguyệt Bàn, bến Bình Than gắn liền với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên- Mông hào hùng, thành Thị Cầu với cuộc khởi nghĩa chống Minh vĩ đại,…
Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kỳ và gian khổ của dân tộc, tên tuổi những người con trung dũng của đất Bắc Ninh như Nguyễn Cao, Hoàng Văn Hòe, Ngô Gia Tự, Nguyễn Văn Cừ, Hoàng Quốc Việt,… mãi mãi là niềm tự hào chính đáng, là tấm gương sáng ngời cho tinh thần yêu nước và cách mạng để hậu thế muôn đời noi theo.
Từ những chất liệu lịch sử ấy, trong nhiều năm qua, cán bộ chuyên môn hoạt động ở các chuyên ngành sử học trong tỉnh đã sưu tầm, dịch thuật, biên soạn, nghiên cứu nhiều công trình sử học có giá trị. Các cán bộ thuộc chuyên ngành Bảo tồn Bảo tàng đã phối hợp với Viện Khảo cổ học đào thám sát và đào khai quật tại khu vực chùa Phật Tích và chùa Dạm; cán bộ thuộc chuyên ngành Lịch sử Đảng và lịch sử ngành đã biên soạn và tham gia biên soạn bộ Địa chí tỉnh Bắc Ninh, Lịch sử Đảng bộ tỉnh, lịch sử các huyện, các xã và biên soạn biên niên sự kiện lịch sử một số ngành (Công an, Giáo dục,…); các thầy giáo cô giáo dạy môn lịch sử các cấp góp phần bồi dưỡng tinh thần yêu nước cho các thế hệ học sinh qua các tiết dạy môn lịch sử và các buổi ngoại khóa, dã ngoại, nói chuyện chuyên đề về lịch sử cho các thế hệ học sinh và khách tham quan; cán bộ trong các Ban Quản lý di tích, bằng tình yêu quê hương đất nước và bằng nhiệt tâm của mình đã góp phần gieo vào lòng khách tham quan sự cảm phục và trân trọng con người và mảnh đất mang nhiều dấu ấn lịch sử và cách mạng của chúng ta.
Những hoạt động trên đây đã có tác dụng tốt để thực hiện lời dạy của Bác Hồ: “Dân ta phải biết sử ta”. Tuy nhiên, những hoạt động trên đây chưa phản ánh hết tiềm năng chuyên môn của những người làm sử học ở Bắc Ninh và chưa phản ánh được đầy đủ sức mạnh tổng hợp của một tổ chức có tính chất chuyên môn.
Để qui tụ được lực lượng cán bộ sử học hoạt động trên các lĩnh vực lịch sử chuyên ngành, để góp phần giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng nhằm góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, việc qui tụ các cán bộ sử học vào một tổ chức chính trị-xã hội-nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh là một điều cần thiết.
ở phạm vi Trung ương có các viện nghiên cứu lịch sử chuyên ngành (Viện Khảo cổ học, Viện Sử học, Viện Bảo tàng, Viện Lịch sử Đảng, Viện Lịch sử quân sự,…) thì ở Bắc Ninh hiện chưa có các cơ quan học thuật đó, vì vậy, Hội Sử học Bắc Ninh cần đảm nhiệm nhiệm vụ chuyên môn như là các “Viện nghiên cứu” chuyên ngành trong phạm vi tỉnh; hai là, hiện nay, có hiện tượng học sinh phổ thông không hào hứng học môn lịch sử, sự hiểu biết về lịch sử dân tộc, lịch sử địa phương của các em còn nhiều hạn chế, vì vậy việc giảng dạy và phổ biến kiến thức sử học đối với người dân, đặc biệt là với thế hệ trẻ, là vấn đề cần được đặt ra.
Với quan niệm như trên, chúng tôi cho rằng, nhằm tạo điều kiện hoạt động chuyên môn thực sự có hiệu quả, Hội Sử học Bắc Ninh cần đi sâu hoạt động trên các lĩnh vực sau:
- Phối hợp với các cơ quan chuyên môn, các tổ chức xã hội phổ biến, tuyên truyền, giáo dục lịch sử cho các tầng lớp nhân dân dưới nhiều hình thức khác nhau: mở chuyên mục trên các phương tiện thông tin đại chúng, nói chuyện chuyên đề nhân ngày kỷ niệm hay nhân sự kiện chính trị-xã hội lớn, tổ chức thi tìm hiểu về những sự kiện lịch sử hay nhân vật lịch sử tiêu biểu, giới thiệu di tích lịch sử,…
- Phối hợp với các cơ quan chuyên môn, các đoàn thể, các ngành, các địa phương, các cơ sở tiếp tục biên soạn các bộ địa chí tỉnh, huyện; lịch sử, lịch sử Đảng bộ tỉnh, huyện, xã, lịch sử các tổ chức chính trị-xã hội, lịch sử các ngành;
- Phối hợp với các viện nghiên cứu và cơ quan chuyên môn của ngành Văn hóa tỉnh, tổ chức đào thám sát, đào khai quật một số di chỉ khảo cổ học tiêu biểu;
- Phối hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức trưng bày, triển lãm tư liệu, hiện vật về những nhân vật lịch sử, những sự kiện lịch sử, những giai đoạn lịch sử nhân kỷ niệm về những nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử, giai đoạn lịch sử đó;
- Phối hợp với các ngành, các tổ chức chính trị-xã hội, các địa phương bồi dưỡng kiến thức và nghiệp vụ về lịch sử chuyên ngành cho cán bộ cơ sở và những ai quan tâm đến sử học.
Nhân dịp Hội Khoa học lịch sử được UBND tỉnh cho phép thành lập, chúng tôi có một số suy nghĩ chân thành mong được cùng chia sẻ.
Nguyễn Quang Khải
Đặt làm trang chủ
