Danh mục sản phẩm
Chính sách đãi ngộ nghệ nhân - Một ứng xử nhân văn
Nghệ nhân dân gian là kho tư liệu sống vô giá của Quốc gia đang lần lượt ra đi, những người còn sống cũng mong manh như “ngọn đèn trước gió”. Thế nhưng Dự thảo Nghị định quy định đối tượng, tiêu chuẩn, quy trình, thủ tục xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân (NNND), Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch soạn thảo từ năm 2003 đến nay vẫn còn quá nhiều vướng mắc.
Tại
kỳ họp thứ 8 của HĐND tỉnh Bắc Ninh khóa XVII, nhiệm kỳ 2011-2016 đã
bàn và thống nhất về “Quy định chế độ đãi ngộ đối với nghệ nhân Dân ca
Quan họ Bắc Ninh”. Việc làm này không chỉ mang ý nghĩa xã hội nhằm tôn
vinh, đãi ngộ, chăm sóc một cách thiết thực cả về vật chất và tinh thần
đối với những nghệ nhân mà còn khẳng định quan điểm về sự trân trọng gìn
giữ tinh hoa văn hóa của quê hương, dân tộc. Đồng thời, đây cũng là một
trong những nhiệm vụ đã được tỉnh Bắc Ninh cam kết với Unesco trong
việc bảo vệ Di sản Dân ca Quan họ.
Nỗi lòng nghệ nhân Quan họ
Cụ Ngô Thị Lịch, 86 tuổi (trái) và cụ Ngô Thị Nhi, 92 tuổi (phải) là hai trong số 6 nghệ nhân Dân ca Quan họ hiện còn sống ở làng Viêm Xá (Hòa Long, Thành phố Bắc Ninh).
Thôn
Viêm Xá (xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh) là làng Quan họ có số nghệ
nhân Dân ca Quan họ nhiều nhất hiện nay với 7/41 nghệ nhân được tỉnh Bắc
Ninh phong tặng đợt 1. Sau ba năm phong tặng nay chỉ còn 6, nghệ nhân
Ngô Văn Sự đã mất được hơn một năm. Nghệ nhân Ngô Thị Nhi, 92 tuổi giãy
bày: “Như “ngọn đèn sắp tắt” rồi, hỏi chúng tôi mong gì thì cũng mong
nhiều lắm. Nhưng các ngành, các cấp cho đến đâu biết đến đấy. Không cho
thì chúng tôi cũng chịu chứ đâu dám đòi hỏi”.
Đến
thăm nghệ nhân Ngô Thị Lịch (86 tuổi), chúng tôi vẫn thấy cụ vò võ một
mình trong căn buồng tối tăm, chật hẹp. Cụ Lịch tâm sự: “Tôi biết hát
Quan họ từ năm 10 tuổi đến khi 14 thì được bố và anh trai cho tham gia
nghề chơi Quan họ. Chẳng biết người khác thế nào chứ vốn liếng Quan họ
của tôi bây giờ chỉ thuộc chừng khoảng 200 câu thôi. Tuổi này, gần đất
xa trời, mong tỉnh, Nhà nước sớm quan tâm đến nghệ nhân già như chúng
tôi chứ đến lúc nhắm mắt xuôi tay rồi thì còn biết gì nữa”. Cũng có lần,
một nghệ nhân dân gian đã phát biểu trên truyền hình rằng, đừng để lễ
phong tặng trở thành lễ truy tặng…
Không
riêng nghệ nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh mà hầu hết những nghệ nhân dân
gian ở các loại hình khác đều xuất thân từ những vùng nông thôn, quanh
năm gắn bó với nghề nông, suốt một đời lam lũ, vất vả đều có chung nỗi
lòng như thế. Vậy nên, nếu được tôn vinh và có chính sách đãi ngộ thỏa
đáng thì các cụ sẽ yên tâm trao truyền bí quyết, vốn liếng mà mình đang
giữ cho thế hệ trẻ. Như thế, tinh hoa văn hóa của quê hương, dân tộc sẽ
được bảo tồn và phát huy.
“Dùng dằng” đến bao giờ !?
Nghệ
nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh là những người đóng vai trò then chốt, đã
và đang cống hiến trí tuệ, tài năng, tâm sức trong việc lưu giữ và
truyền dạy những giá trị tinh hoa, độc đáo của Di sản văn hóa Quan họ.
Đây là điều ai cũng nhận thấy và cũng không cần phải kể thêm. Vậy nhưng,
bao năm qua, các nghệ nhân cứ lặng lẽ sống, lặng lẽ cống hiến và truyền
dạy để rồi đến một lúc nào đó họ cũng lại ra đi trong sự lặng lẽ như
thế. Suốt 10 năm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vẫn chưa ban hành xong
một Quy định, còn các cụ nghệ nhân ai khỏe thì chờ, ai yếu hơn đành
ngậm ngùi tủi phận về với tiên tổ.
Trong khi chờ được Nhà nước tôn vinh và ghi nhận ở cấp cao hơn thì ngày 9-4-2010, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Quyết định số 446/QĐ-UBND về việc phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân dân ca Quan họ Bắc Ninh” (đợt 1) cho 41 “liền anh, liền chị” tiêu biểu, kèm theo tiền thưởng 5 triệu đồng mỗi nghệ nhân. Sau hai năm phong tặng đến tháng 9-2012, khi UBND tỉnh phối hợp với Quỹ khuyến học Phạm Văn Trà để tiếp tục tặng thưởng mỗi nghệ nhân 5 triệu đồng thì đã có 4 cụ ra đi, chỉ còn 37/41 nghệ nhân. Sau hơn nửa năm đến giờ, không chắc chúng ta đã còn đủ 37 nghệ nhân!? Những người còn sống tuổi đều ngoài 80 đến xấp xỉ 100, phần lớn sức khỏe yếu, mắt mờ, chân run. Chính vì vậy, ban hành và thực hiện chính sách, quy định chế độ đãi ngộ đối với nghệ nhân Dân ca Quan họ lúc này là hoàn toàn đúng đắn và cần thiết. Đây là việc làm hết sức quan trọng cần thực hiện ngay, không nên chần chừ, dùng dằng thêm nữa.
|
Theo Quy định chế độ đãi ngộ đối với nghệ nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã được HĐND tỉnh thông qua tại kỳ họp thứ 8 vừa qua thì những nghệ nhân Dân ca Quan họ đã được Chủ tịch UBND tỉnh phong tặng đợt 1 sẽ được thụ hưởng đồng thời: Mức hỗ trợ hàng tháng bằng 1 lần mức lương tối thiểu; Được hỗ trợ mức phí tham gia bảo hiểm y tế hàng năm; Được hưởng chế độ mai táng phí áp dụng như đối với công chức, viên chức nhà nước. Những nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh sẽ tiếp tục được UBND tỉnh đề nghị Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu NNND, NNƯT và được hưởng chế độ khen thưởng theo quy định của Nhà nước. Trường hợp Nhà nước không có chế độ đãi ngộ (mức trợ cấp hàng tháng, chế độ bảo hiểm y tế, chế độ mai táng phí…) thì nghệ nhân đó sẽ được hưởng chế độ đãi ngộ của tỉnh với mức trợ cấp hàng tháng bằng 02 lần mức lương tối thiểu chung cùng chế độ bảo hiểm y tế, chế độ mai táng phí. Ngoài những nghệ nhân thuộc loại hình Dân ca Quan họ, đối tượng điều chỉnh của Quy định này còn áp dụng với những nghệ nhân thuộc loại hình Ca trù, khi được Chủ tịch UBND tỉnh phong tặng danh hiệu nghệ nhân sẽ được vận dụng thụ hưởng mức thưởng và chế độ đãi ngộ áp dụng như nghệ nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh. |
Đặt làm trang chủ
