Thứ hai, 08/07/2013 - 13:26
Xây dựng mô hình trình diễn khuyến công-Doanh nghiệp chưa mặn mà
Hơn 4 năm qua, toàn tỉnh mới xây dựng được 8 mô hình trình diễn khuyến công, tập trung chủ yếu ở thành phố Bắc Ninh, Quế Võ, Thuận Thành. Kinh phí hỗ trợ cho mỗi mô hình từ 150 - 250 triệu đồng. Ngoài ra, có hơn 30 cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn ứng dụng công nghệ mới, máy móc thiết bị hiện đại vào sản xuất… được hỗ trợ hơn 1,4 tỷ đồng. Vốn hỗ trợ từ chương trình khuyến công Quốc gia và địa phương.
Sau khi được đầu tư, hỗ trợ, hầu hết các cơ sở sản xuất, mô hình trình diễn đã đem lại hiệu quả thiết thực như tăng doanh thu, lợi nhuận cho doanh nghiệp (DN), tăng nguồn thu ngân sách cho Nhà nước, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người lao động… Điển hình như mô hình trình diễn kỹ thuật sản xuất tấm lợp bông PE; sản xuất thiết bị ngành nước; sản xuất gạch… Tuy vậy, nhưng nhiều DN và cơ sở sản xuất vẫn chưa mặn mà với chương trình xây dựng mô hình trình diễn.
Nguyên nhân chính do kinh phí hỗ trợ mô hình còn quá ít so với mức đầu tư của DN. Trong khi đó, thủ tục và điều kiện để DN được hưởng hỗ trợ lại rất khắt khe: DN phải có số vốn hơn 10 tỷ đồng; DN đầu tư mới, mua sắm dây chuyền mới, tạo sản phẩm mới…; quá trình tổ chức thực hiện, nghiệm thu, thanh quyết toán và thanh lý hợp đồng phải qua rất nhiều khâu, yêu cầu kế hoạch quá chi tiết làm mất nhiều thời gian.
Hơn nữa, DN chỉ được hỗ trợ kinh phí sau khi đã thực hiện xong mô hình trình diễn và hoàn thành các thủ tục thanh, quyết toán trong năm tài chính. Nếu vượt sang năm sau, DN không được hưởng hỗ trợ. Thậm chí, vì nhiều lý do khác nhau nên có những đề án đăng ký bị trả lại hoặc đã được phê duyệt nhưng không triển khai được. Điều này gây khó khăn cho DN, nhất là các DN nhỏ và vừa ở nông thôn, kinh phí đầu tư sản xuất không thể huy động ngay đồng thời làm giảm ý nghĩa của chương trình khuyến khích phát triển công nghiệp nông thôn.
Theo ý kiến các DN thì xây dựng mô hình trình diễn là một chương trình thiết thực, đơn vị tham gia trình diễn có nhiều cơ hội để đầu tư công nghệ, tích lũy kinh nghiệm nhờ được tư vấn, hỗ trợ cả vốn và kỹ thuật… Nhưng số tiền được hỗ trợ còn hạn chế, trong khi DN phải mất nhiều thời gian để hoàn thiện các thủ tục và các điều kiện tham gia mô hình, cho nên không đủ sức thuyết phục để các DN mong muốn xây dựng các mô hình trình diễn. Nhà nước nên sửa đổi cơ chế theo hướng thủ tục hồ sơ gọn nhẹ; điều kiện, tiêu chuẩn được hỗ trợ rõ ràng, hợp lý phù hợp với thực tiễn hiện nay để những DN thực sự khó khăn sẽ được hưởng hỗ trợ. Thực tế, đa số các mô hình trình diễn khi được nghiên cứu triển khai đều có hiệu quả vượt trội hơn hẳn so với trước.
Tuy vậy, để khuyến khích xây dựng được mô hình, rút ra được bài học kinh nghiệm và nhân rộng mô hình, duy trì trong các năm tiếp theo dường như vẫn còn là bài toán khó. Lý do chính là nguồn kinh phí hỗ trợ tuy đã được nâng lên mức tối đa 250 triệu đồng/mô hình theo quy định của Thông tư Liên tịch 125 nhưng vẫn quá ít so với lượng vốn yêu cầu.
Ông Trần Văn Hiện, Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn Phát triển Công nghiệp cho rằng: Số vốn hỗ trợ tối đa 250 triệu đồng/mô hình chưa đủ khuyến khích các DN thực hiện đổi mới công nghệ. Đặc biệt, trong điều kiện nền kinh tế khó khăn như vài năm gần đây, số DN đầu tư mới, có điều kiện mua sắm dây chuyền mới, tạo sản phẩm mới… trong tỉnh không nhiều khiến cho việc lựa chọn đơn vị khảo sát để xây dựng mô hình trình diễn rất khó khăn. Thời gian tới, các mô hình trình diễn khuyến công cần được tăng nguồn ngân sách hỗ trợ, điều kiện, tiêu chuẩn hỗ trợ rõ ràng hơn và phù hợp với thực tế.
Về phía Trung tâm và Tư vấn Phát triển công nghiệp cũng cần lựa chọn các DN phù hợp để xây dựng mô hình, hạn chế tình trạng DN tham gia khi thực hiện không bảo đảm các tiêu chí theo yêu cầu; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của DN về việc xây dựng các mô hình trình diễn khuyến công; tăng cường giám sát, kiểm tra, thẩm định chi tiết bảo đảm xây dựng mô hình thành công, tranh thủ được nguồn vốn khuyến công, đem lại lợi ích thiết thực cho DN, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển bền vững của tỉnh.
Thanh Ngân - BBN