PV: Hiện nay, NHNN đã có phương án gì để đáp ứng nhu cầu tiền mặt tăng cao trong dịp Tết?
Ông Nguyễn Như Đôn: Thông thường vào dịp gần Tết, nhu cầu tiền mặt để trả lương, trả thưởng, phục vụ tiêu dùng trong nước rất lớn. Vì vậy, NHNN đã chủ động xây dựng các phương án cung ứng tiền mặt, đồng thời tổ chức điều chuyển tiền mặt tới các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố để nâng cao dự trữ, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của các tổ chức và cá nhân. NHNN cũng đã có văn bản chỉ đạo các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và các tổ chức tín dụng (TCTD) phải thường xuyên theo dõi sát diễn biến thu, chi tiền mặt, chủ động xây dựng kế hoạch tiền mặt, bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiền mặt cả về giá trị và cơ cấu các loại mệnh giá. Tích cực đưa các loại tiền mệnh giá nhỏ đã qua sử dụng vào lưu thông để bảo đảm cơ cấu tiền trong lưu thông phục vụ tốt yêu cầu thanh toán của người dân.
Đồng thời, tăng cường chỉ đạo, kiểm tra các TCTD, KBNN trên địa bàn để bảo đảm đủ cơ cấu các loại tiền chi cho khách hàng. Chỉ đạo các TCTD tập trung làm tốt các dịch vụ máy ATM, chủ động có biện pháp thay thế, xử lý khi nhu cầu rút tiền tập trung vào thời điểm giáp Tết, nhất là ở các thành phố và các địa phương có KCN tập trung đông dân cư và cán bộ công nhân viên sử dụng thẻ ATM nhằm đáp ứng nhu cầu rút tiền tại các máy ATM.
PV: Đối với nhu cầu tiền mặt có mệnh giá nhỏ thì NHNN có sự chỉ đạo như thế nào?
Ông Nguyễn Như Đôn: Vào dịp Tết, việc sử dụng tiền mới mệnh giá nhỏ (loại từ 2.000 đồng trở xuống) để đi lễ đền, chùa là khá phổ biến. Tuy nhiên hiện nay, số lượng tiền mệnh giá nhỏ đủ tiêu chuẩn lưu thông còn tồn kho trong hệ thống NHNN là khá lớn nên NHNN đã hạn chế không in thêm các loại tiền này để tiết kiệm chi phí (Chỉ tính riêng chi phí in ấn, vận chuyển các loại tiền mệnh giá nhỏ trong dịp Tết hàng năm mất khoảng 300 tỷ đồng). Do đó, dịp Tết năm nay sẽ không có các loại tiền mới in từ 2.000 đồng trở xuống. NHNN chỉ đạo các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và các TCTD chỉ sử dụng các loại tiền đã qua sử dụng đủ tiêu chuẩn lưu thông đáp ứng đủ nhu cầu của người dân.
PV: Vì sao NHNN lại có sự quản lý chặt đối với tiền mệnh giá nhỏ?
Ông Nguyễn Như Đôn: Như đã nói ở trên, chi phí in ấn, vận chuyển, bảo quản, kiểm đếm, phân loại… các loại tiền mệnh giá nhỏ là rất lớn, thậm chí chi phí in ra một đồng tiền mệnh giá nhỏ còn lớn hơn mệnh giá của chính đồng tiền đó. Trong khi đó, hiện nay chỉ một phần lượng tiền này được dùng làm phương tiện thanh toán, còn lại chủ yếu được dùng cho các hoạt động lễ hội, tín ngưỡng dịp Tết và khi quay về ngân hàng rất khó đưa trở lại lưu thông. Điều này gây lãng phí rất lớn cho xã hội, nhất là trong điều kiện kinh tế khó khăn hiện nay.
Bên cạnh đó, việc dùng tiền mệnh giá nhỏ đi lễ tại các đền, chùa, lễ hội ở nhiều nơi chưa phù hợp, tạo ra những hình ảnh phản cảm, ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của di tích, làm sai lệch giá trị bản sắc văn hóa trong đời sống tín ngưỡng dân gian và làm xấu đi hình ảnh của đồng tiền Việt Nam. Đặc biệt, nhu cầu tiền mệnh giá nhỏ cho lễ hội tăng cao đã làm phát sinh loại hình kinh doanh đổi tiền hưởng chênh lệch nhằm trục lợi cá nhân, ảnh hưởng đến việc lưu thông tiền tệ và môi trường cảnh quan các khu di tích, lễ hội…
Chính vì vậy, cùng với việc chỉ đạo các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và các TCTD tăng cường quản lý thì NHNN cũng đã có văn bản đề nghị các bộ, ngành liên quan phối hợp tuyên truyền nhân dân sử dụng tiền mệnh giá nhỏ hợp lý, đúng mục đích, tiết kiệm khi tham gia lễ hội và thực hành tín ngưỡng.
PV: Vậy, để tiền mệnh giá nhỏ được sử dụng hợp lý, đúng mục đích trong dịp Tết thì cần phải làm gì?
Ông Nguyễn Như Đôn: Hiện nay, NHNN chi nhánh tỉnh đang tích cực chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành, các cơ quan truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng để mọi người dân biết, ủng hộ chủ trương của NHNN, sử dụng đồng tiền mệnh giá nhỏ hợp lý, đúng chức năng nhằm chống lãng phí, tiết kiệm cho Nhà nước và xã hội. Đồng thời, bảo vệ hình ảnh đồng tiền Việt Nam, giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống dân gian trong các lễ hội, đền, chùa…
NHNN chi nhánh tỉnh cũng chủ động đề nghị, phối hợp với các đơn vị chức năng của tỉnh như: Công an, Quản lý thị trường, Văn hóa thông tin… có biện pháp phù hợp nhằm hạn chế và tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh đổi tiền để lấy lãi tại các khu vực lễ hội, đền, chùa hoặc kinh doanh trên mạng, gây ảnh hưởng xấu đến lưu thông tiền tệ trên địa bàn.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!