Tại Bắc Ninh, công tác PLHN học sinh cuối cấp cũng còn nhiều hạn chế, nhất là học sinh cuối cấp THPT. Thống kê của Sở GD-ĐT mấy năm trở lại đây, cứ 1 học sinh tốt nghiệp THPT thì có khoảng 1,4 lượt học sinh dự thi ĐH. Năm 2012, toàn tỉnh có 14 nghìn học sinh tốt nghiệp THPT nhưng có tới hơn 19 nghìn lượt thí sinh dự thi ĐH; năm 2013 có 13,4 nghìn học sinh tốt nghiệp THPT vẫn có hơn 18 nghìn lượt thí sinh dự thi ĐH.
Mặc dù kết quả thi ĐH của Bắc Ninh năm 2013 có nhiều bước tiến vượt bậc với tổng điểm bình quân 3 môn thi đạt 14,37 điểm, xếp thứ 7 toàn quốc và tỷ lệ đỗ ĐH (đợt 1) chiếm tới hơn 40%, tuy nhiên cứ nhìn vào số lượt thí sinh dự thi ĐH trên tổng số học sinh tốt nghiệp THPT dự thi vẫn khiến chúng ta trăn trở trước hiệu quả của công tác PLHN học sinh sau THPT. Một khi chúng ta làm tốt công tác phân luồng, số lượt thí sinh dự thi thấp hơn số tốt nghiệp, nghĩa là chỉ những học sinh khá giỏi mới dự thi ĐH, thì chắc chắn kết quả thi ĐH của Bắc Ninh còn đứng cao hơn trong bảng xếp hạng toàn quốc.
Cái yếu trong PLHN của Bắc Ninh cũng nằm trong thực trạng chung của toàn quốc. Trước hết ngay với đội ngũ giáo viên không có chuyên môn sâu về hướng nghiệp, do vậy việc định hướng cho học sinh còn rất hạn chế. Các trường THPT vẫn chủ yếu hướng trường hơn hướng nghiệp cho thí sinh. Nghĩa là các trường dựa trên kết quả học tập của thí sinh, tư vấn cho các em thi vào các trường vừa sức, có tỷ lệ đỗ đạt cao, mà chưa quan tâm nhiều đến cơ hội việc làm của từng ngành nghề, lĩnh vực sau khi tốt nghiệp.
Những năm gần đây, nhiều trường ĐH mới thành lập, phần đông là các trường CĐ nâng cấp thành ĐH, hoặc thành lập mới các trường ĐH ngoài công lập. Do chưa có uy tín nên các trường này có nhiều chiêu thức nhằm thu hút tuyển sinh, dưới mác “tư vấn tuyển sinh” tại các trường THPT. Tuy nhiên, khác với tên gọi “tư vấn tuyển sinh”, cách làm cũng là mục đích chính của họ chính là việc Marketing về trường. Nhiều khi chính việc Marketing thái quá của họ đã khiến không ít học sinh bị cuốn vào sự hào nhoáng mà chưa có sự định hướng cụ thể, rõ ràng dẫn đến sự lựa chọn ngành nghề sai.
Trên thực tế, công tác phân luồng học sinh cuối cấp, nhất là cấp THPT nói chung đã khó, thì trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh còn khó hơn nhiều. Lý do Bắc Ninh là đất học, do vậy ý chí vươn lên bằng con đường học vấn (đích đến trước mắt là đỗ ĐH) đã ăn sâu suy nghĩ của từng gia đình, dòng họ và mỗi học sinh. Tuy nhiên vì các mục tiêu chiến lược, khó mấy cũng phải khắc phục từng bước, trên cơ sở khắc phục những nguyên nhân đã đề cập. Trong 3 lý do ảnh hưởng trực tiếp đến công tác PLHN học sinh là: Gia đình, nhà trường và xã hội, thì yếu tố nhà trường rất quan trọng. Trước hết các trường bằng các biện pháp khác nhau, phải có giáo viên chuyên về tư vấn hướng nghiệp. Mới đây Báo Tuổi trẻ thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với Bộ GD-ĐT, tập huấn chia sẻ kinh nghiệm làm công tác hướng nghiệp cho hơn 300 giáo viên THPT khu vực phía Nam. Những lớp tập huấn như vậy là hết sức cần thiết và bổ ích cho đội ngũ giáo viên làm hướng nghiệp toàn quốc nói chung và Bắc Ninh nói riêng.
Từ năm 2013, ngành GD-ĐT Bắc Ninh chỉ đạo các trường THPT đặc biệt coi trọng công tác phân luồng hướng nghiệp học sinh cuối cấp, coi đó là chỉ tiêu thi đua với những tiêu chí rõ ràng cho từng loại hình trường. Hiện nay Bắc Ninh đang đẩy nhanh quá trình CNH, HĐH, đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao trên nhiều lĩnh vực cụ thể, chuyên môn hóa cao, càng chứng tỏ ĐH không bao giờ là con đường duy nhất với mỗi thí sinh. Còn đối với xã hội, tình trạng “thừa thầy thiếu thợ” đương nhiên khó đáp ứng được yêu cầu CNH, HĐH khi mà các lĩnh vực chuyên sâu thì người lao động không thể thay thế cho nhau nếu không được đào tạo trong các trường chuyên nghiệp.